Thơ "Lục bát huyền ảo hiện đại"

Thơ

“Lục Bát huyền ảo hiện đại”

   Trong cuốn sách “Thơ ca và sự chuyển động” (Tiểu luận - Phê bình) NXB Hội Nhà văn, 2015, tác giả có bài viết nói về thơ “Lục Bát huyền ảo”, nhưng sự chuyển động và phát triển của Lục Bát không chỉ dừng lại ở đó, Lục Bát ngày nay được làm mới, ngày càng đa dạng, ngày càng được các nhà thơ chú tâm phát triển những hình thức Lục Bát mới hay hơn và đa dạng hơn. Lục Bát ngày nay không chỉ huyền ảo mà còn có ý nghĩa sâu xa hơn, có chất của thơ hiện đại, ngôn ngữ thơ hiện đại, ý nghĩa đa dạng, hình thức đa dạng. Muốn sáng tạo thì ở môi trường nào, hình thức nào, loại hình nào, thời đại nào cũng sáng tạo được, không nhất thiết phải bắt chước trào lưu của thế giới đương thời mới là sáng tạo, mới là mới và hiện đại. Tác giả tạm gọi loại hình thơ này là “Lục Bát huyền ảo hiện đại”.

   Tác giả bài viết xin trích dẫn ra đây mấy bài thơ thuộc loại này. Đầu tiên xin giới thiệu ba bài thơ của nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh hiện là Tổng biên tập Báo Đời sống và Pháp luật:

ĐƯA 

Đưa Quen về cuối con đường

Nghe hun hút gió vô thường trong tim

Đưa Thương về cuối cô miên

Tóc mưa thăm thẳm rủ trên siêu hình

Đưa Yêu về cuối yên bình

Rơi câu thơ - vỡ tan tình bâng khuâng

Đưa Đau về cuối thanh xuân

Tháng hoang mang đợi, ngày phân vân chờ.

Đưa Quên về cuối con đò

Nhờ mây trắng chở câu hò sang ngang

Đưa Thơ về cuối mênh mang

Lục bình ơi có nhớ tràng giang xưa...

Đưa Em về cuối cơn mưa

Cỏ hoang lối cũ đã thưa thớt rồi

Đưa Ta về cuối chân trời

Còn đâu những vết chân vời vợi xa... 

FACEBOOK (1)

Người về chém gió trên "phây"

Thì ta tóc xoã ngang mây cuối đèo

Tháng năm trôi, lá bay vèo

Post lên mực tím ngập chiều phố xưa...

Người về nắng tắt, mưa thưa

Những comment cắt qua mùa không tên

Nhớ nhiều thêm, để mà quên

Tuổi hoa niên héo trên thềm heo may...

Người về úa tóc, run tay

Thì ta áo trắng cũng phai bụi đời

Khát đam mê, đói chân trời

Ngàn năm khất thực những lời tram năm…

BỞI VÌ MÂY BAY

Ta chôn vực thẳm ven đời

Gieo thơ lục bát ngang trời thị phi

Nhớ là quên, đến là đi

Chắc mây vẫn trắng bởi vì mây bay

Đã nghe gió bấc lưu đày

Hanh hao tóc úa dọc ngày chớm đông 

Tỉnh là mê, sắc là không

Chốn nhân gian có nâu sồng cõi tu?

Trĩu vai một gánh sương mù

Nát tim từng giọt mưa phù vân rơi

Thấy ngày mai lững thững trôi….

    Tiếp theo dòng thơ này xin giới thiệu bài thơ của nhà thơ

Nguyễn Hữu Quý:  

Hạ thủy những giấc mơ 2

Theo cha ra biển, mở buồm

mây bay như nhớ cội nguồn về non

hải trình không dấu chân mòn

ngàn năm ngực vạm vỡ còn mặn theo.

Lời ru mẹ mắc cheo leo

gừng cay đầu sóng, muối neo lòng rừng

đói lòng ăn đọt lá mưng

gánh non sông giữ điệp trùng vẹn nguyên.

Biển Đông sóng cả, con thuyền

mái chèo cắt gió giữa miền mênh mông

đảo hoang ghé hạt lửa hồng

mọc lên ấm áp muôn vòng sinh sôi.

Làng trên sóng ngóng mưa rơi

ăn nằm kẽo kẹt mù khơi nổi chìm

mắm tôm, cà xổi, cá rim

thương nhau lục bát đi tìm ca dao.

Nhỏ nhoi đảo bão giông gào

ngọn rau mỏng mảnh nép vào trẻ trai

lặng im giọng hót đầu thai

bợc san hô nhú một vài líu lo.

Bát nhang trăm dặm xa bờ

trái cây chén nước đặt thờ tổ tiên

trùng khơi nối với đất liền

cầu mong biển lặng, trời yên xa gần…

Dậu phên làng lính, làng dân

khắc lên đảo bài thơ Thần linh thiêng

mái chùa một nét Việt riêng

hoa văn ngọn lửa thắp miền viễn khơi…

   Trong báo Văn nghệ số 11 (2016) Ngô Minh có bài Qua cầu:

Dập dềnh lục bát sang sông

giữa ngày hạ cháy mà đông se về

buồn ơi

buồn

mắt tái tê

tóc miên man

gió nhà quê

dãi dầu!

tình yêu như nước qua cầu

thôi em đừng hỏi những câu…

răng đành

em đi về phía

không anh

anh đi về phía

thác ghềnh trắng phau…!

   Xuân Diệu rất ít làm thơ lục bát, nhưng bài thơ của Xuân Diệu viết từ năm 1967 cũng rất “hiện đại”, xin giới thiệu để bạn đọc thưởng thức:

LÀ

      ( Ca khúc)

Sáo vi vu thổi trong veo

Lên non là gió, qua đèo là mây;

Ngả bên dòng suối là cây;

Vương trong ánh mắt là dây tơ hồng.

Sáo ngân nga mãi bên lòng,

Vững trơ là đá, thắm hồng là son

Núi cao chót vót chon von

Anh xây, xây mãi chưa tròn tình yêu.

Sao nồng đượm biết bao nhiêu!

Mơn man với cảnh, thân yêu với người.

Quanh ta ríu rít là đời;

Bên em ai hát ai cười – là anh…

                                        27-8-1967

                                         Xuân Diệu

(Tuyển tập Xuân Diệu I – NXB Văn Học 1986)

   Hãy đọc bài thơ “Đồng chiều” khá lạ của Đỗ Vinh:

Đôi sừng đã chạm cổng làng

Chân còn bì bõm chưa sang khỏi chiều

Cái đuôi sau rốt vòng vèo

Còn vung vẩy nốt chút heo may đồng.

Không gian, thời gian, cũ và mới, truyền thống và hiện đại, thực và ảo hòa quyện trong một bức tranh chiều quê thật lạ lùng hư ảo.

   Ngôn ngữ thơ luôn luôn đổi mới và phát triển, các nhà thơ thời hiện đại sẽ sáng tạo và đưa những ngôn ngữ thơ hiện đại vào thơ Lục Bát như đã từng đưa vào thơ tự do hiện đại, nên trong tương lai có lẽ thơ Lục Bát cũng sẽ khó hiểu như thơ tự do hiện đại. Người yêu thơ ca cần làm quen với ngôn ngữ thơ hiện đại để hiểu được thơ hiện đại cũng như hiểu được “Lục Bát huyền ảo hiện đại”.

   Những nhà thơ sáng tạo thơ tự do hiện đại có thể sẽ bị cô đơn, đơn độc nhiều khi là cô độc, ngược lại những nhà thơ sáng tạo thơ Lục Bát sẽ dễ dàng đi vào lòng độc giả - người yêu thơ ca hơn. Mỗi nhà thơ có sự lựa chọn cho con đường đi của riêng mình, dù cho con đường đó có thể đầy chông gai, gian khổ và không biết được tương lai sẽ đi đến đâu và có thể là vô vọng…

   Cũng như bất cứ loại hình văn hóa nào, Lục Bát cũng phải làm mới, thay đổi để phát triển và tồn tại.

   Nhân đây xin kính tặng những nhà thơ một đời tâm huyết đổi mới thơ ca mấy câu thơ với lòng yêu mến và kính trọng chân thành:

Tóc xưa lốm đốm hai màu

Nắng vàng vẫn đổ trên đầu trang thơ

Nước ra biển, nắng vô bờ

Văn thơ chuyền động sững sờ thế gian.

                   Hà Nội ngày 27/2/2016